Oczywiście, że pamiętamy o kremie przed wyjściem na plażę czy w góry, ale czy filtr 10 wystarczy? Poparzona skóra boli, a pęcherze wyglądają paskudnie, ale przede wszystkim musimy byc świadomi, że każde kolejne poparzenie zwiększa ryzyko rozwoju raka skóry w przyszłości. Nawet jeśli nie możemy żyć bez opalania, róbmy to z głową! Z artykułu dowiemy się, jak uniknąć uszkodzenia skóry, co oznacza indeks UV i dlaczego warto go sprawdzić, oraz jakiego kremu z filtrem użyć w określonych warunkach.
Jak się bezpiecznie opalać?
Wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) stanowią dobre wprowadzenie do tematu. W skrócie, powinniśmy:
• spędzać na słońcu jak najmniej czasu między 10 a 16 - wtedy jesteśmy najbardziej narażeni na oparzenia.
• sprawdzać indeks UV, który mówi o aktualnej intensywności promieniowania ultrafioletowego.
• zwracać uwagę na jakość cienia - nie każdy cień stanowi taką samą ochronę przed słońcem!
• chronić się ubraniem - szczególnie luźnym, uszytym z gęsto tkanego materiału. Oprócz tego, warto zatroszczyć się o dobrej jakości okulary przeciwsłoneczne i kapelusz z dużym rondem.
• używać kremu z filtrem, koniecznie przykrywając każdy odsłonięty fragment skóry i dodając porcję kremu po każdej czynności, która może go zetrzeć. Będzie o tym mowa w dalszej części artykułu.
• omijać z daleka solaria!
Nasze dodatkowe porady:
• Pamiętajmy o nawodnieniu organizmu - może w tym pomóc kalkulator picia wody.
• Zasada obserwacji własnego cienia: jeśli jest krótki, poszukaj schronienia! Z kolei wydłużający się cień oznacza mniejsze ryzyko poparzeń.
• Zwracajmy uwagę na składniki kremów do opalania - niektóre zawarte w nich substancje, takie jak ..., stanowią poważne zagrożenie dla...
Po co nam indeks UV?
Indeks UV to międzynarodowy wskaźnik ryzyka oparzeń słonecznych. Opisuje intensywność promieniowania ultrafioletowego na skali od 1 do 11+. Aktualny indeks UV możemy sprawdzić na przykład na stronie sunburn map albo zmierzyć za pomocą specjalnych urządzeń. Jeśli zadowala nas przybliżona wartość, wystaczy jednak wyjrzeć za okno:
Promieniowanie ultrafioletowe jest obniżane przez atmosferę i zależy od jej grubości, przez którą przelatuje. W związku z tym intensywność promieniowania UV wzrasta wraz z wysokością nad poziomem morza, a z jej największymi wartościami możemy się spotkać w strefie międzyzwrotnikowej, w południe, w środku lata. Ultrafiolet dociera do Ziemi w znacznie mniejszym natężeniu od jesieni do wiosny, rano i po połuniu, i w rejonach położonych dalej od równika. Oprócz tego, promieniowanie UV, tak jak światło widzialne, odbija się od refleksyjnych powierzchni, co sprawia, że będąc na wodzie lub śniegu, musimy zatroszczyc się o dodtakowe zabezpieczenie.
Dlaczego promieniowanie UV jest dla nas groźne?
Promieniowanie ultrafioletowe jest podzielone na trzy zakresy w zależności od długości fal:
UVA - najdłuższe fale (długość fali 315–400 nm) - przedostają się w głąb skóry i powodują starzenie się skóry. Nie wywołują długotrwałej opalenizny, ale przechodzą przez szkło, więc warto się przed nimi zabezpieczać nawet przebywając w budynkach.
UVB - średnie fale (długość fali 280-315 nm) - stymulują melanocyty, komórki produkujące melaninę, czyli pigment wywołujący opaleniznę, ale przez wielokrotną stymulację mogą mutować wywołująć proces nowotworowy i doprowadzić do powstania czeraniaka skóry (melanoma).
UVC - najkrótsze fale (długość fali 100-200 nm) - absorbowane przez atmosferę.
Zaczerwienienie, swędzenie, pęcherze i schodząca skóra - te objawy są znane większości posiadaczy jasnej skóry. Nie musimy przejmować się ostrzeżeniami o ryzyku nadmiernej pigmentacji i starzeniu się skóry, ale nie możemy ignorować raka skóry, do którego przybliża nas każda sesja opalania bez filtra.
Co oznacza fototyp skóry?
Naturalna zdolność skóry do ochrony przed promieniowaniem ultrafioletowym zależy od stopnia jej pigmentacji - jest bezpośrenio związana z jej kolorem. Fototypy skóry opisuje skala Fitzpatricka:
typ I - bardzo blada skóra, nigdy się nie opala, oparzenie występuje od razu
typ II - jasna skóra, lekko się opala, łatwo ją poparzyć
typ III - średnia skóra, łatwo się opala po krótkim oparzeniu
typ IV - jasnobrązowa skóra, bardzo łatwo się opala, oparzenie występuje rzadko
typ V - ciemnobrązowa skóra, opala się na bardzo ciemny kolor, oparzenie prawie się nie zdarza
typ VI - czarna skóra, na słońcu ciemnieje, nigdy nie ulega oparzeniu
Skóra małych dzieci jest szczególnie deliatna i wrażliwa na promieniowanie, więc używając kalkulatora do określenia czasu na słońcu dla nich, pamiętajmy o ustawieniu niższego fototypu skóry.
Jak używać Kalkulatora Opalania?
Przed wyjściem na plażę upewnijmy się jak długo możemy bezpiecznie przebywać na słońcu:
• Wprowadzamy intensywność światła, wybierając ją z listy lub wprowadzając indeks UV w trybie zaawansowanym (przycisk advanced mode na dole kalkulatora).
• Wybieramy wysokość nad poziomem morza - na plaży prawie na pewno będzie to poniżej 1000 m
• Sprawdzamy, czy będziemy się znajdować na odbijającej powierzchni - podczas pływania także zaznaczamy tak!
• Wybieramy nasz fototyp skóry.
• Wprowadzamy filtr SPF kremu, którego zamierzamy użyć. Jeśli nie chcemy się smarować, pozostawiamy w tym polu 1.
• Obliczony czas bezpiecznego przebywania na słońcu wyświetli się w ostatnim polu
Odwrotne obliczenie - jaki filtr nałożyć?
Skrót SPF, który widzimy na każdym kremie ochronnym, oznacza sun protetion factor, czyli czynnik ochrony przed słońcem. Ta wartość świadczy o części zatrzymywanych promieni UVB.
Kalkulator opalania nadaje się też do obliczenia, który krem z filtrem wybrać, aby przebywać na słońcu przez określony czas! Wystarczy pozostawić pole SPF kremu z filtrem puste, ale wprowadzić oczekiwany czas do ostatniego pola kalkulatora. Jeśli obliczony wynik znajduje się pomiędzy standardowymi filtrami dostępnymi w sklepie, zawsze wybierajmy krem o wyższej wartości SPF.
Według badań naukowych najlepiej nałożyć krem na skórę dwukrotnie: po raz pierwszy 15-30 minut przed wyjściem, i po raz drugi 15-30 minut po wyjściu na słońce. Później wystarczy nakładać dodatkowe warstwy kremu tylko po pływaniu, spoceniu się albo innych aktywnościach mogących zetrzeć lub zmyć filtr.
Kalkulator Opalania został stworzony przez lek. Małgorzatę Koperską.
