Żmije zygzakowate to jedyny gatunek węża jadowitego występującego w Polsce. Nie spotyka się ich za często, więc tym bardziej wzbudzają strach wśród osób, które wybierają się w miejsca, gdzie mogą je spotkać. W końcu nie każdy wie, jak powinno się zachować w momencie natrafienia na gada. Teraz szanse są większe, bowiem żmije rozpoczęły gody, które potrwają do początku maja.
"Liczba ukąszeń przez nią jest niewielka, co roku jednak wiele tych gadów ginie z rąk wystraszonych turystów" – mówi rzecznik Lasów Państwowych w Krośnie Edward Marszałek.
Jak zmniejszyć ryzyko ukąszenia przez żmiję? Jak radzą leśnicy, dobrze jest na wycieczki do lasu wybierać się w solidnych, wysokich butach.
"Spotkanie z tym egzotycznym gatunkiem jest możliwe i trzeba zachować ostrożność. W miejscach, gdzie gad ten występuje liczniej, leśnicy oznaczyli tzw. żmijowiska. Powinno to zwiększyć czujność spacerujących po lesie" – przyznaje Marszałek.
Ratownik Grupy Krynickiej GOPR Maciej Więcek przestrzega też przed drażnieniem gada. "Najlepiej ominąć" – zaleca.
"Żmija potencjale ofiary ocenia pod kątem własnych możliwości pokarmowych, dlatego nigdy nie ukąsi ona człowieka, jeśli ten nie da jej powodu ku temu. Atakuje zazwyczaj odruchowo, gdy nie ma możliwości ucieczki" – wyjaśnia Marszałek. Jednak jeśli dojdzie do takiej sytuacji, należy jak najszybciej wezwać pomoc. Według ratownika GOPR, należy nie panikować i się nie ruszać. W ten sposób ofiara gada nie będzie rozprowadzać jeszcze bardziej jadu w organizmie.
Szczególną ostrożność należy wykazywać w przypadku dzieci. Rzecznik Lasów Państwowych w Krośnie zaznacza, że "mogą one być rzeczywistym zagrożeniem życia dzieci".
"Toksyczność jadu jest odwrotnie proporcjonalna do wagi ciała ofiary" – ostrzega. Ukąszenie przez żmiję może też być niebezpieczne dla osób starszych, uczulonych na jad, a także będących pod wpływem alkoholu. Groźne mogą też być ugryzienia w twarz i szyję. Z tych miejsc jad może się szybko przedostać do krwiobiegu. W skrajnych przypadkach ukąszenie może doprowadzić do śmierci.
Jak wygląda ukąszenie przez gada? Nie boli, choć pozostawia widoczny ślad od zębów jadowych. Piewsze objawy pojawiają się dopiero po 15-20 minutach od ataku zwierzęcia. Przejawiają się jako ból i zawroty głowy. Jad żmii szczególnie wpływa na układ nerwowy. Zdrowy, dorosły człowiek takie starcie powinien przeżyć bez większych komplikacji. Jednak w razie ukąszenia należy dzwonić na numer ratunkowy by medycy podali antytoksynę w zastrzyku. Numer obowiązujący w górach, to 601 100 300.
Na Podkarpaciu żyją trzy odmiany żmij: brązowe, srebrzyste i czarne. Wszystkie charakteryzują się zygzakiem na grzbiecie i znakiem "x" na głowie. Mają też pionową źrenicę oka. Według rzecznika, gady te to "stworzenia pożyteczne, pełniące ważną funkcję w naturze". Środowisko, w którym lubią się żmije, to polanki, podmokłe lasy, stosy kamieni na pograniczu pól i lasów, zwłaszcza w okolicach górzystych. Węże mogą obrać jako gniazdo nawet przydomowe ogródki skalne. Szczeliny między kamieniami stanowią dla nich schronienie, a warstwy trocin lub kory tworzą dobre warunki termiczne.
