Trądzik – co warto wiedzieć przed rozpoczęciem leczenia?
Trądzik to jedna z najczęstszych chorób skóry, która dotyka zarówno młodzież, jak i dorosłych. Jest przewlekłą dolegliwością, która może powodować liczne zmiany na skórze, utrzymujące się przez wiele lat. Warto również wskazać na tło psychologiczne trądziku, które mocno ogranicza pewność siebie i może predysponować do zaburzeń depresyjnych i izolacji społecznej.
Najczęściej pacjenci zmagają się z trądzikiem pospolitym, objawiającym się wypryskami, grudkami i zaskórnikami, wynikającymi z nadmiernej produkcji sebum przez gruczoły łojowe. W drugiej kolejności pacjentki zgłaszają się z trądzikiem różowatym, którego przyczyny różnią się od tych typowych dla trądziku pospolitego.
Różnorodność rodzajów trądziku sprawia, że leczenie musi być dostosowane do konkretnego przypadku. Kluczowe jest zatem poznanie przyczyn choroby, w czym pomocna będzie konsultacja dermatologiczna, którą można uzupełnić o diagnostyką zaburzeń hormonalnych u endokrynologa lub ginekologa. Wymienionych specjalistów znajdziesz w Med24! Możesz szybko umówić się na konsultację lekarską z możliwością otrzymania L4 online, a w razie konieczności zostanie także wypisana e recepta online. Zadbaj o swoje zdrowie już dziś!
Rodzaj terapii przeciwtrądzikowej zależy od etiologii i rodzaju trądziku, ale również indywidualnych cech pacjenta (wiek, płeć), a także wrażliwości na wcześniej stosowane leczenie. Warto zdać sobie również sprawę, że czas jej trwania jest różny, podobnie jak możliwość wystąpienia skutków ubocznych, których jest najmniej w terapii miejscowej. Jednak nie jest ona odpowiednia jako samodzielna metoda przy trądziku o ciężkim przebiegu.
Leczenie miejscowe trądziku
Trądzik o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu jest leczony przede wszystkim preparatami miejscowymi. Terapia ta obejmuje kremy, maści i żele przeciwtrądzikowe o różnych właściwościach i mechanizmie działania. Wśród aktywnych składników leków miejscowych na trądzik wymienia się:
-
kwas salicylowy (właściwości złuszczające, redukuje powstawanie zaskórników),
nadtlenek benzoilu (działanie przeciwbakteryjne, keratolityczne), - kwas azelainowy (właściwości przeciwzapalne, ogranicza występowanie zaskórników),
- retinoidy (działanie keratolityczne, ogranicza ilość zaskórników, minimalizuje ryzyko blizn potrądzikowych),
- antybiotyki (działanie przeciwbakteryjne, ograniczają ilość i częstotliwość wykwitów).
Bardzo często leki miejscowe mogą zawierać 2 wyżej wymienione składniki, np. adapalen i nadtlenek benzoilu, a także antybiotyk (np. klindamycynę) i retinoid (np. tretynoinę). Ważne jest również podkreślenie, że wiele z wymienionych składników, zależnie od fotowrażliwości, stosuje się rano i wieczorem lub tylko wieczorem – przykładowo retinoidy są wrażliwe na promieniowanie słoneczne, stąd nakłada się je wieczorem. Regularne stosowanie tych preparatów może przynieść znaczną poprawę, choć efekty mogą być widoczne dopiero po kilku tygodniach.
Leczenie doustne trądziku
Leczenie doustne trądziku stosuje się w przypadkach średniego i ciężkiego trądziku, gdy terapie miejscowe są niewystarczające lub trądzik jest zlokalizowany w trudno dostępnych miejscach, takich jak plecy, gdzie miejscowe aplikowanie preparatów może być utrudnione. Obejmuje ono:
- Antybiotyki doustne (np. Pimafucort lub inne), działają na bakterie Propionibacterium acnes, redukują stan zapalny, ilość wyprysków; przy dłuższym stosowaniu mogą powodować zaburzenia jelitowe.
- Doustne retinoidy, np. izotretynoina, są stosowane w ciężkich przypadkach trądziku, zwłaszcza gdy inne leczenie zawodzi. Regulują produkcję sebum, odblokowują pory i zmniejszają stan zapalny; mogą powodować znaczną suchość skóry i są lekami przeciwwskazanymi w czasie ciąży i u kobiet planujących potomstwo ze względu na działanie teratogenne.
- Leki hormonalne w przypadku hormonalnej etiologii trądziku, w której wykorzystuje się doustne środki antykoncepcyjne; zależnie od rodzaju mogą one zwiększać ryzyko zakrzepicy żylnej.
Pomocna jest również suplementacja cynku, selenu oraz kwasów omega-3. Pomaga ona w redukcji stanów zapalnych, wspiera regenerację i kondycję skóry narażonej na intensywne leczenie doustnymi lekami przeciwtrądzikowymi.
Leczenie hormonalne trądziku u kobiet
Leczenie hormonalne trądziku u kobiet jest skuteczne, gdy przyczyną problemów skórnych są wahania poziomów hormonów, jak w przypadku zespołu policystycznych jajników (PCOS), któremu towarzyszy hiperandrogenizm. Do jego stwierdzenia wykorzystuje się badania laboratoryjne, które obejmują m.in. wolny testosteron, DHEA (dehydroepiandrosteron), FSH (hormon folikulotropowy) i LH (hormon luteinizujący).
Jednym z leków są doustne środki antykoncepcyjne są jedną z najczęściej stosowanych terapii, ponieważ regulują poziom androgenów, co pomaga zmniejszyć nadmierną produkcję sebum.
Innym lekiem jest spironolakton (lek o działaniu moczopędnym), który działa również jako antagonista receptorów androgenowych, blokując wpływ hormonów odpowiedzialnych za nadmierne wydzielanie łoju. Jego właściwości określa się jako antyandrogenowe. Zależnie od wskazań stosuje się go w tzw. monoterapii lub w połączeniu z innymi lekami.
Regulacja hormonów przyczynia się do zmniejszenia przetłuszczania się skóry, co przekłada się na zmniejszenie liczby wykwitów trądzikowych. Terapie hormonalne są szczególnie skuteczne u kobiet z trądzikiem związanym z cyklem miesiączkowym lub zaburzeniami hormonalnymi.
Czas leczenia trądziku – jak długo trwać może terapia?
Czas leczenia trądziku zależy od jego nasilenia oraz indywidualnej reakcji skóry na terapię. Leczenie trądziku to proces długotrwały, który wymaga cierpliwości, ponieważ widoczne efekty mogą pojawić się dopiero po kilku tygodniach lub miesiącach. W przypadku stosowania izotretynoiny, terapia trwa zwykle 4-6 miesięcy, ale może być wydłużona, jeśli problem jest bardziej zaawansowany. Z kolei leczenie trądziku hormonalnego u kobiet może wymagać kilku cykli, zanim pojawią się znaczące rezultaty. Ważne jest, aby regularnie monitorować postępy pod nadzorem lekarza i kontynuować terapię zgodnie z zaleceniami, aby zminimalizować ryzyko nawrotów. Należy również pamiętać, że po zakończeniu głównego leczenia trądziku niezbędna jest terapia “podtrzymująca” efekty, która ma na celu zapobiegać nawrotom i zaostrzeniom.
Jak pielęgnować skórę podczas leczenia trądziku?
Podczas leczenia trądziku odpowiednia pielęgnacja skóry jest kluczowa, aby wspierać terapię i zapobiegać podrażnieniom. Ważne jest dostosowanie pielęgnacji do rodzaju trądziku, ponieważ skóra zmagająca się z trądzikiem pospolitym wymaga innego podejścia niż cera z trądzikiem różowatym.
W pielęgnacji cery z trądzikiem pospolitym ważne jest:
- Nawilżenie skóry, ponieważ wiele leków miejscowych na trądzik może powodować przesuszenie skóry. Warto stosować kosmetyki niekomedogenne, wspierające barierę hydrolipidową skóry.
- Złuszczanie, które pomaga usuwać martwy naskórek, np. keratynocyty z ujść mieszków włosowych, co zapobiega ich czopowaniu.
- Wsparcie naturalnego mikrobiomu i walka z patogennymi drobnoustrojami współodpowiedzialnymi za trądzik, np. Propionibacterium acnes.
W pielęgnacji cery z trądzikiem różowatym ważne jest wsparcie naczyń krwionośnych i ograniczenie ich nadreaktywności, co skutkuje zmniejszeniem ich widoczności i redukcją pajączków naczyniowych w obrębie policzków i nosa. Pomocna może okazać się doustna suplementacja w rutynę lub trokserutynę.
W obu przypadkach kluczowe jest działanie łagodzące, a także fotoprotekcja – stosowanie odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej, najlepiej filtrów o średniej lub dużej mocy (SPF 30 i 50+), aby zapobiegać dalszym uszkodzeniom skóry i nasilenia objawów trądziku.
