Posiadają go prawie wszyscy w Polsce. Czym jest numer PESEL?
Od lat 70. w Polsce wprowadzono numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności, czyli w skrócie numer PESEL. Choć przeważająca większość z nas posiada ten 11-cyfrowy identyfikator, to niewiele osób wie, jakie w zasadzie ma on właściwości i do czego może zostać wykorzystany. Przedstawiamy Wam tajemnice, jakie kryje pod sobą numer PESEL!
Jakie informacje można wyczytać z numeru PESEL?
Okazuje się, że numer PESEL nie jest losowo utworzoną liczbą, a każda cyfra ma w nim znaczenie. Dzięki znanej powszechnie kombinacji możemy odczytać z niego dzień urodzenia oraz płeć osoby, do której on należy. PESEL składa się bowiem z daty urodzenia, liczby porządkowej oznaczającej płeć, oraz cyfry kontrolnej. Jeśli zapisalibyśmy ten numer jako RRMMDDPPPPK, to jego fragmenty oznaczałyby:
- RR – ostatnie dwie cyfry roku urodzenia,
- MM – miesiąc urodzenia,
- DD – dzień urodzenia,
- PPPP – liczba porządkowa oznaczająca płeć,
- K – cyfra kontrolna.
Co ważne, osoby urodzone po 1999 roku mają w PESEL-u inny zapis miesiąca, w którym się urodziły. Zrobiono tak, aby odróżnić od siebie numery i nie dopuścić do sytuacji, w której mogłyby się powtórzyć. Dlatego ci, którzy urodzili się w styczniu 2000 roku, mają swój miesiąc urodzenia zapisany jako 21, a nie 01. Z kolei urodzeni w grudniu 2000 roku zobaczą w polu miesiąca 32, zamiast 12.
Do czego można wykorzystać numer PESEL? Trzymaj go pod ścisłą ochroną!
PESEL stanowi ważną informację o nas i powinien być ściśle chroniony. Dostęp do Twojego osobistego numeru mają tylko uprawnione instytucje, jak np. organy administracji publicznej, policja lub sądy. PESEL przydatny jest także przy zawieraniu różnego rodzaju umów, np. z operatorem sieci telefonii komórkowej. W tym przypadku numer PESEL wraz z innymi informacjami jest szczególnie chroniony w zastrzeżonych bazach, do których nikt niepowołany nie ma dostępu. Może jednak dojść do sytuacji, w której Twój numer PESEL wycieknie z bazy w trakcie ataku hakerskiego na firmę bądź instytucję, której go podałeś. Czy PESEL może być dla nas niebezpieczny w rękach niepowołanej osoby? Teoretycznie tak, choć w praktyce nie jest to proste i wymaga obszernych przygotowań.
Oszuści mogą spróbować wykorzystać PESEL pochodzący z wycieku danych do stworzenia fałszywego dowodu osobistego, a tym samym: sklonowania tożsamości obywatela. Przestępcy nanoszą na spreparowany dokument tożsamości Twoje dane, a następnie dodają własne zdjęcie, co umożliwia im np. wyłudzenie pożyczki z banku lub firmy udzielającej kredytów na Twoje dane. Jest to jednak bardzo ryzykowny krok, na który przeważnie oszuści się nie decydują. Wszystko dlatego, że mogliby przypadkowo pokazać dowód osobisty z danymi osoby, która wcześniej zastrzegła go w urzędzie. A to oznaczałoby, zdemaskowanie przestępcy na gorącym uczynku i poważne konsekwencje. Mimo że ryzyko nikczemnego wykorzystania naszego numeru PESEL jest niewielkie, to zawsze powinniśmy trzymać go pod ścisłą ochroną i udostępniać tylko zaufanym firmom i instytucjom.
