Ludzki mózg to około 1,5 kilogramowa galaretowata masa, w której impulsy elektryczne nieustannie przemieszczają się przez neurony z prędkością kilkuset kilometrów na godzinę. 80% jego składu to woda, a reszta to białka, tłuszcze, węglowodany i sole mineralne. W ludzkim mózgu znajduje się prawie 100 miliardów neuronów, a każdy z nich może tworzyć tysiące połączeń z innymi komórkami nerwowymi, tworząc niewyobrażalnie złożoną sieć połączeń.
Punkty, w których łączą się neurony, nazywane są synapsami. Za ich odkrycie w 1906 roku przyznano Nagrodę Nobla, ale co ciekawe przez następne kilkadziesiąt lat uważano, że połączenia synaptyczne powstają dopiero w dzieciństwie i u dorosłych pozostają niezmienione. Dziś, wiemy, że to nieprawda – sieć synaptyczna zmienia się przez całe życie.
Mózg – jak o niego dbać?
Już ponad 15 milionów ludzi w Polsce zmaga się z różnymi chorobami mózgu, a liczba ta wciąż rośnie. Przyczyną tych schorzeń najczęściej bywa wiek – obecnie mamy do czynienia z coraz szybciej starzejącym się społeczeństwem. Innym czynnikiem są zmiany cywilizacyjne – zaburzenia psychiczne i neurologiczne. Jak więc na co dzień możemy dbać o ten organ?
Pomogą w tym regularne badania kontrolne: poziomu cukru i cholesterolu, a także pomiar ciśnienia. Do osiągnięcia sukcesu niezbędny będzie też wysiłek fizyczny, ale także intelektualny – gimnastyka mózgu jest kluczowa dla jego poprawnego funkcjonowania. Możesz ją wykonywać np. rozwijając różnego rodzaju hobby i pasje, a także słuchając muzyki. Odpowiednio długi i dobry sen także będą wpływały na pracę naszego mózgu, a przeszkadzać mu będą używki: narkotyki i nadmiar alkoholu.
W całym procesie utrzymywania mózgu w szczytowej formie pomoże odpowiednia dieta. Pokarmy, które spożywasz mogą poprawić określone zadania umysłowe, takie jak pamięć i koncentracja.
Pij kawę
Jeśli kawa jest główną atrakcją Twojego poranka, to z przyjemnością usłyszysz, że jest ona dla Ciebie dobra. Dwa główne składniki kawy — kofeina i przeciwutleniacze — mogą wspierać zdrowie mózgu. Kofeina ma szereg pozytywnych skutków dla mózgu, w tym: zwiększona czujność, lepsze samopoczucie, czy zaostrzona koncentracja. Długotrwałe picie kawy wiąże się również ze zmniejszonym ryzykiem chorób neurologicznych, takich jak choroba Parkinsona i Alzheimera. Największą redukcję ryzyka zaobserwowano u osób dorosłych, które spożywają 3-4 filiżanki dziennie. Może to być częściowo spowodowane wysokim stężeniem przeciwutleniaczy w kawie.
Jedz jagody
Jagody zapewniają wiele korzyści zdrowotnych, w tym te, które są przeznaczone specjalnie dla mózgu. Owoce te dostarczają antocyjanów, grupy związków roślinnych o działaniu przeciwzapalnym i przeciwutleniającym. Przeciwutleniacze działają zarówno przeciwko stresowi oksydacyjnemu, jak i zapaleniu, oraz stanom, które mogą przyczyniać się do starzenia się mózgu i chorób neurodegeneracyjnych.
Doprawiaj kurkumą
Ta intensywnie żółta przyprawa jest kluczowym składnikiem curry i ma wiele zalet dla mózgu. Wykazano, że kurkumina, aktywny składnik kurkumy, przekracza barierę krew-mózg, co oznacza, że może bezpośrednio wnikać do mózgu i przynosić korzyści tamtejszym komórkom. Jest to silny przeciwutleniacz i związek przeciwzapalny, który został powiązany z następującymi korzyściami dla mózgu: może korzystnie wpływać na pamięć, łagodzi depresję, a także pomaga rosnąć nowym komórkom mózgowym. I chociaż dodanie kurkumy do jedzenia na pewno będzie dla nas korzystne, to dodatkowo konieczne może być także zastosowanie suplementu kurkuminy.
A może brokuły?
Brokuły są pełne korzystnych dla zdrowia substancji, w tym przeciwutleniaczy. Są również bardzo bogate w witaminę K, dostarczając ponad 100% zalecanego dziennego spożycia w jednej filiżance (160 gramów) ugotowanych brokułów. Ta rozpuszczalna w tłuszczach witamina jest niezbędna do tworzenia tzw. sfingolipidów, czyli rodzaju tłuszczu gęsto upakowanego w komórkach mózgowych. Oprócz witaminy K brokuły zawierają szereg związków, które nadają im działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające, co może pomóc chronić mózg przed uszkodzeniem.
Czas na pestki dyni
Pestki dyni zawierają silne przeciwutleniacze, które chronią ciało i mózg przed uszkodzeniem przez wolne rodniki. Są również doskonałym źródłem magnezu, żelaza, cynku i miedzi. Każdy z tych składników odżywczych jest ważny dla zdrowia mózgu: cynk ma kluczowe znaczenie dla sygnalizacji nerwowej, magnez jest niezbędny do uczenia się i zapamiętywania, miedź pomaga kontrolować sygnały nerwowe, a niedobór żelaza często charakteryzuje się mgłą mózgową i upośledzeniem funkcji mózgu.
A teraz coś na deser
Gorzka czekolada i kakao w proszku zawierają kilka związków wzmacniających mózg, w tym flawonoidy, kofeinę i przeciwutleniacze. Te korzyści nie są widoczne w przypadku zwykłej mlecznej czekolady, która zawiera jedynie od 10 do 50% kakao.
Jedząc jedną średnią pomarańczę dziennie możesz uzyskać prawie całą potrzebną witaminę C w ciągu dnia Jest to ważne dla zdrowia mózgu, ponieważ witamina C jest kluczowym czynnikiem w zapobieganiu upośledzeniu umysłowemu. Według jednego z badań, wyższy poziom witaminy C we krwi wiązał się z poprawą zadań związanych z koncentracją, pamięcią, uwagą i szybkością podejmowania decyzji. Ponadto witamina C wspiera zdrowie mózgu w miarę starzenia się organizmu i może chronić przed takimi stanami, jak poważne zaburzenia depresyjne, lęk, schizofrenia i choroba Alzheimera.
Badania wykazały, że jedzenie orzechów może poprawić wskaźniki zdrowia serca, a posiadanie zdrowego serca wiąże się ze zdrowym mózgiem. Jedno z badań wykazało, że regularne spożywanie orzechów może być związane z niższym ryzykiem pogorszenia funkcji poznawczych u osób starszych. Kilka składników odżywczych zawartych w orzechach, takich jak zdrowe tłuszcze, przeciwutleniacze i witamina E, może wyjaśniać ich korzystny wpływ na zdrowie mózgu (56Zaufane źródło,57Zaufane źródło). Chociaż wszystkie orzechy są dobre dla mózgu, orzechy włoskie mogą mieć dodatkową przewagę, ponieważ dostarczają również przeciwzapalne kwasy tłuszczowe omega-3.
