Listopad to jedyny miesiąc w roku, gdy turyści i pielgrzymi mogą udać się na zwiedzenie krypty podziemnej w Kaplicy Matki Bożej. Przez resztę roku najstarsze miejsce Jasnej Góry jest niedostępne. To z pewnością może zainteresować tych, którzy jeszcze nie mieli okazji zobaczyć krypty lub tych, którzy w ogóle nie byli w najbardziej znanym sanktuarium w Polsce.
Krypta w Kaplicy Matki Bożej
Krypta znajdująca się w podziemiach Kaplicy Matki Bożej jest najstarszym miejscem na całej Jasnej Górze. Pierwsza mieszcząca się tam krypta najprawdopodobniej powstała w XV wieku, a swój obecny kształt zawdzięcza przebudowie Kaplicy Matki Bożej przeprowadzonej w XVII wieku. Krypta przez długi czas udostępniana była jedynie przez oktawę Wszystkich Świętych. Jednak ogromne zainteresowanie ze strony pielgrzymów i turystów sprawiło, że możliwość zobaczenia krypty wydłużył się do miesiąca. Tak więc teraz zainteresowani mają okazję zwiedzić tę część Jasnej Góry w ciągu całego listopada.
Krypta pod Kaplicą Matki Bożej składa się z 36 wykutych w skale wnęk grobowych, w których przez 600 lat chowani byli ojcowie i bracia paulini. Najstarsze kości mnichów złożono we wspólnym grobie 13 października 1836 roku. W późniejszych czasach pochowano tam również przeora piastującego rządy podczas I wojny światowej i wieloletniego generała zakonu paulinów ojca Piotra Markiewicza, a także ojca Piusa Przeździeckiego, który był generałem zakonu podczas II wojny światowej.
Inne grobowce i krypty
Jasna Góra od początku swojego istnienia datowanego na koniec XIV wieku pełniła też funkcję nekropolii. Dlatego też nie brakuje tu grobowców i krypt, gdzie chowani byli przede wszystkim paulińscy mnisi. Jednak od 1968 roku ojcowie i bracia paulini swoje miejsce pochówku mają poza murami klasztoru. Obecnie mają oni swoje grobowce na cmentarzu świętego Rocha.
Założone w końcu XIV wieku na Jasnej Górze świątynia i klasztor od początku pełniły także funkcję nekropolii - były miejscem grzebania zasłużonych duchownych i świeckich, a w nowszych czasach również przechowywania pamiątek po polskich bohaterach narodowych i ich szczątków.
W samej Kaplicy Matki Bożej znajduje się jeszcze parę XVII-wiecznych nagrobków ze szczątkami dobrodziejów Jasnej Góry. Natomiast w zaszklonej niszy lewej ściany kaplicy umieszczona jest urna z prochami słynnego przeora ojca Augustyna Kordeckiego, który obronił klasztor przed szwedzkim potopem.
Sama jasnogórska bazylika kryje w swoich podziemiach niedostępne dla turystów krypty. Spoczywać tam mają osoby świeckie z zasłużonych dla kraju i sanktuarium rodów. Odkryto tam również inne miejsca pochówku, w której mieściły się cztery trumny stworzone dzięki wydrążeniu pni drzew. Mówi się, że pod posadzką część chórowej bazyliki mieszczą się pochówki ziemne, które mogą pochodzić z czasów, gdy na Jasnej Górze mieścił się jedynie kościół drewniany otoczony cmentarzem.
Przy bazylice znajduje się też Kaplica Świętych Relikwii, która w szklanych gablotach skrywa relikwie świętych i błogosławionych. Wśród nich można wymienić Honorata, Kandyda, Filipa Neriusza, Donata, Euzebiusza, a także świętego Walentego. Do jasnogórskiej bazyliki przylegają tez dwie prywatne kaplice grobowe – Denhoffów i Jabłonowskich. Mieszczą się tam prochy obu rodzin.
