Obecność smogu w danej miejscowości może być dla niektórych warunkiem, który zadecyduje o przeprowadzce w momencie chęci zmiany miejsca zamieszkania. Dużych stężeń i długiego okresu występowania tego nienaturalnego zjawiska atmosferycznego można się spodziewać w największych miastach w Polsce. Jednak jak się okazuje, ofiarami smogu są nie tylko największe miejscowości, ale również te mniejsze, niedaleko których znajdują się strefy przemysłowe. Niezależnie od uwarunkowań należy pamiętać, że głównym powodem występowania smogu jest duża emisja pyłów PM2,5 i PM10.
Królowie smogu
Według Światowej Organizacji Zdrowia 33 z 50 miast w Unii Europejskiej o największym stężeniu pyłu PM2,5 znajduje się w Polsce. Wśród najbardziej zanieczyszczonych miejscowości należy wymienić Żywiec, Pszczynę, Rybnik, Wodzisław Śląski, Opoczno, Suchą Beskidzką, Kraków, Skawinę i Nowy Sącz. W większości tych miast smog występuje głównie w sezonie grzewczym, czyli od około września do kwietnia.
Ostatnio Najwyższa Izba Kontrolna wydała raport, z którego można się dowiedzieć, które miasta mają najbardziej zanieczyszczone powietrze nie tylko pod względem średniego rocznego stężenia pyłu PM10, ale również dni, w których przekroczone było stężenie dobowe. Najgorzej wypadają Kraków, Opoczno i Wodzisław Śląski.
Wojewódzcy liderzy
Najbardziej zanieczyszczone powietrze występuje w Krakowie. W województwie małopolskim, jak i w całej Polsce, jest to miasto z największą ilością dni z przekroczonym stężeniem dobowym, które w skali roku wynosi 50-56,7 mikrogramów. W 2017 roku przez 165 dni stężenie było ponad normę. Drugim najbardziej zanieczyszczonym miastem jest mieszczące się w Łódzkiem Opoczno. Liczba dni z przekroczonym stężeniem dobowym wynosi aż 150. Natomiast średnioroczne stężenie pyłu PM10 w powietrzu utrzymuje się na poziomie 50-56,7 mikrogramów. Na trzecim miejscu wśród najbardziej zanieczyszczonych miejscowości w poszczególnych województwach przypadło Wodzisławiowi Śląskiemu na Śląsku. Normy dobowe zostały przekroczone przez 114 dni w roku, a średnie roczne stężenie sięga 40-49,9 mikrogramów.
Niewiele lepiej jest w Nowej Rudzie w województwie dolnośląskim. W 2017 roku mieszkańcy musieli się zmagać z przekroczonym stężeniem pyłu PM10 przez 107 dni, a średnie roczne stężenie utrzymuje się poziomie 40-49,9 mikrogramów. Podobna sytuacja jest w Nakle nad Notecią w kujawsko-pomorskim, gdzie mieszkańcy mogli się cieszyć jednym dniem bez przekroczonych norm więcej. Średnie roczne stężenie jednak mieści się w tych samych granicach. W Pomorskiem smog króluje w Starogardzie Gdańskim, gdzie dni z przekroczonym dobowym stężeniem było 101.
Choć w Nowym Tomyślu w Wielkopolsce średnioroczne stężenie pyłu PM10 wynosi 40-49,9 mikrogramów, to dni z przekroczonymi dobowymi normami było o prawie 20 mniej niż w Starogardzie (84).
Sporym zaskoczeniem może być fakt, że Warszawa nie znajduje się wśród ogólnopolskich liderów smogu. Stolica Mazowsza i Polski zmagała się z za dużym dobowym stężeniem pyłu przez 76 dni w 2017 roku, które w skali roku wyniosło 40-49,9 mikrogramów. Na podobnym poziomie są opolskie Zdzieszowice. Tam ilość dni z przekroczonymi dobowymi normami jest mniejsza o zaledwie jedną dobę. Sporo mniejsze jest natomiast stężenie roczne, które utrzymuje się w okolicach 30-39,9 mikrogramów.
Przez 58 i 57 dni przekroczone dobowe stężenie pyłu PM10 w 2017 roku było kolejno w Jarosławiu w województwie podkarpackim i Nowinach w świętokrzyskim. Średnia roczna wynosi w obu przypadkach 30-39,9 mikrogramów. Podobnie zanieczyszczone powietrze jest we Wschowie w Lubuskiem i Chełmie w Lubelskiem. Tam jednak ilość dni z przekroczonymi dobowymi normami było w okolicach 50.
W Myśliborzu (zachodniopomorskie) dni, w których mieszkańcy powinni czuć się zaalarmowani nadmiarem obecności pyłu PM10, było 40. Średnie roczne stężenie liczy się na poziomie 27-29,9 mikrogramów. Mimo że w leżącym w województwie warmińsko-mazurskim Gołdapie normy dobowe były przekroczone przez 36 dni, to w skali roku stężenie pyłu PM10 jest znacznie większe, bo mieszczące się w skali 30-39,9 mikrogramów. Najmniej zanieczyszczonym miastem wśród wojewódzkich liderów jest podlaska Hajnówka. Stężenie dobowe przekroczone w 2017 roku było przekroczone przez zaledwie miesiąc, a średnie roczne stężenie pyłu PM10 wynosi - 27-29,9 mikrogramów.
Biorąc pod uwagę te informacje, można łatwo wywnioskować, w których województwach należy się spodziewać miast z intensywniej występującym zjawiskiem smogu.
Pył PM10
Dla przypomnienia, PM10 to cząstki pyłu o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów. Mogą one docierać do górnych dróg oddechowym i płuc, powodując alergię, astmę oraz jej napady, a także doprowadzić do zaostrzenia przewlekłego zapalenia oskrzeli, niewydolności oddechowej, a nawet paraliżu układu krwionośnego. Znajdujące się w smogu pyły i substancje chemiczne mogą przyczynić się do wielu innych problemów zdrowotnych. Najczęstszą przyczyną dużego stężenia PM10 jest emisja związana z indywidualnym ogrzewaniem budynków.
