Kiedy obchodzimy lany poniedziałek 2021?
Kiedy wypada Poniedziałek Wielkanocny? To pytanie, które rokrocznie może pojawiać się w głowach osób czekających na wielkanocne świętowanie. Jak sama nazwa wskazuje – Poniedziałek Wielkanocny – zwany też lanym poniedziałkiem – wypada dzień po Wielkanocy, którą w tym roku obchodzimy w pierwszą niedzielę kwietnia. Oznacza to, że lany poniedziałek przypada na 5 kwietnia. W Polsce jest to dzień wolny od pracy.
Jak poprawnie zapisać nazwę drugiego dnia świąt? O ile nazwę świątecznego poniedziałku rozumianego w kontekście religijnym zapisujemy dużymi literami („Poniedziałek Wielkanocny”), o tyle już nazwa „lany poniedziałek” powinna być zapisana nieco inaczej. Dlaczego tak jest? Lany poniedziałek odnosi się bowiem do obrzędów i zwyczajów praktykowanych tego dnia, stąd obowiązuje zapis małymi literami.
Dlaczego lany poniedziałek? Co to za święto?
Lany poniedziałek zawdzięcza swoją nazwę dobrze znanej tradycji. Zwyczaj ten nawiązuje do praktyk pogańskich, a oblewanie wodą oznaczało symboliczny powrót do życia na wiosnę. Było to również symboliczne oczyszczenie ciała z grzechu i chorób. Na oblewanie w szczególności narażone były panny, gdyż było to „gwarantem płodności”. Obecnie zwyczaj polewania wodą praktykują niemal wszyscy, bez względu na wiek i płeć – przede wszystkim liczy się dobra zabawa!
Lany poniedziałek i śmigus-dyngus. Tradycja, zwyczaje
Warto pamiętać, że lany poniedziałek to nie tylko oblewanie wodą. Dzień po Wielkanocy nazywany jest również śmigusem-dyngusem, a nazwa ta łączy w sobie dwa dawne zwyczaje. Pierwszy z nich stanowił określenie symbolicznego „smagania” po nogach witkami wierzby lub palmami, a z czasem doszło do tego także wspomniane już oblewanie wodą. „Dyngus” natomiast oznaczał symboliczny wykup od ponownego oblania. Z czasem nazwy te połączyły się w jedno, dając właśnie śmigus-dyngus.
Zwyczajem praktykowanym głównie na południu kraju jest również symboliczne pokropienie gospodarstwa i ziem wodą święconą przez pana domu. Miało to symbolizować dobrobyt i urodzaj na najbliższe miesiące. Sporą popularnością cieszyły się także m.in. drobne, sąsiedzkie żarty, oraz tzw. chodzenie z kurkiem po dyngusie; na wózku dyngusowym wożono koguta (z czasem zastąpionego figurą glinianą czy z ciasta), który był symbolem urodzaju.