Po co nam witamina B12?
Witamina B12, inaczej kobalamina, to organiczny związek chemiczny, który w organizmach żywych pełni rolę regulatora produkcji erytrocytów. Związek ten zaliczany jest do witamin z grupy B – rozpuszczalnych w wodzie prekursorów koenzymów. Witamina B12 jest ważnym koenzymem w reakcjach metylacji w organizmie, które natomiast mają istotny wpływ na przemianę węglowodanów, białek i tłuszczów w innych procesach. Witamina B12 uczestniczy także w wytwarzaniu czerwonych ciałek krwi, przeciwdziała niedokrwistości i umożliwia syntezę kwasów nukleinowych w komórkach, głównie szpiku kostnego. B12 ma również znaczący wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego. Zapewnia dobry nastrój, równowagę psychiczną, pomaga w uczeniu się, skupieniu uwagi, pobudza także apetyt i obniża poziom lipidów we krwi.
Witamina B12 – niedobór i nadmiar
Niedobory witaminy B12 w organizmie mogą występować podczas stosowania diety wegetariańskiej lub wegańskiej. Mogą być także spowodowane zaburzeniami jej wchłaniania, co często ma miejsce w wyniku chorób lub z powodu podeszłego wieku. Skutkiem niedoboru B12 najczęściej bywa anemia.
Witamina B12 nie jest toksyczna, jednak przyjmowanie bardzo dużych dawek przez dłuższy czas może wywoływać objawy uczuleniowe. Przy dużym nadmiarze B12 mogą występować krwotoki z jam nosowych.
fot. shutterstock.com
Witamina B12 – przyczyny niedoboru
Niedobór witaminy B12 może wiązać się z nieodpowiednią dietą. Najczęściej występuje u wegan niesuplementujących B12, anorektyków, alkoholików, osób starszych, nie odżywiających się prawidłowo. Może mieć związek z zaburzeniami wchłaniania kobalaminy, które wynikają natomiast z chorób żołądka i jelita cienkiego, a także mogą być skutkiem niedoboru czynnika wewnętrznego, również wrodzonego. Niedobór witaminy B12 występuje także m. in. u osób z AIDS.
Witamina B12 – objawy niedoboru
Objawy niedoboru witaminy B12 można podzielić na kilka grup. Objawia się on m. in. ze strony przewodu pokarmowego, w wyniku niedokrwistości oraz neurologicznie i psychiatrycznie. Najczęściej objawy neurologiczne pojawiają się jako pierwsze. Zwykle na początku są to parestezje palców dłoni i stóp, osłabienie, niepewny chód, zaburzenia czucia, osłabienie siły mięśni, pogarszanie się wzroku, w ostateczności prowadzące nawet do ślepoty.
Objawy wynikające z niedokrwistości to m. in. osłabienie, upośledzenie koncentracji, bóle i zawroty głowy, tachykardia czy bladość skóry i błon śluzowych. Objawami ze strony przewodu pokarmowego mogą być natomiast utrata czucia smaku, pieczenie języka, utrata łaknienia i chudnięcie. Jeżeli chodzi o objawy psychiatryczne, najczęściej są to zaburzenia poznawcze, otępienie, zaburzenia zachowania, apatia i drażliwość, zaburzenia świadomości, stany depresyjne. U badanych pacjentów zaobserwowano także zespoły urojeniowe przypominające schizofrenię oraz tendencje samobójcze.
Źródła witaminy B12
Witamina B12 występuje głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego – mięsie, rybach, jajkach, mleku i jego przetworach, a także pieczarkach. Często w witaminę B12 są wzbogacane płatki śniadaniowe. Produkty sojowe również są wzbogacane tą witaminą, by zapowiedz jej niedoborom u osób nie spożywających produktów odzwierzęcych.
Witaminę B12 można znaleźć także w suplementach. Zapotrzebowanie dorosłego człowieka na B12 wynosi 2,4 μg na dobę. Kobiety w ciąży powinny spożywać 2,6 μg, natomiast kobiety karmiące piersią 2,8 μg witaminy na dobę.
fot. shutterstock.com