Historia polskich kolęd sięga średniowiecza, kiedy to śpiewano je w kościołach, ale także na dworach królewskich oraz w domach szlacheckich. Z czasem, pieśni te zaczęły przenikać do wszystkich warstw społecznych, stając się nieodłącznym elementem świątecznych tradycji. Kolędy ewoluowały, przyjmując różne formy i melodie, ale ich główny przekaz zawsze pozostawał ten sam – wyrażały radość z narodzin Jezusa Chrystusa, opowiadały historie biblijne, a także przekazywały życzenia pokoju, miłości i szczęścia.
Pięć kolęd, które każdy Polak zna na pamięć
Wśród bogactwa polskich kolęd, niektóre z nich wyróżniają się szczególną popularnością i uniwersalnością przekazu. Oto pięć kolęd, które od lat niezmiennie rozbrzmiewają w polskich sercach i domach, tworząc niepowtarzalną atmosferę świąt.
1. „Cicha noc”
Jedna z najbardziej znanych kolęd na świecie, której polska wersja jest równie piękna i wzruszająca. Opowiada o spokojnej, świętej nocy narodzin Jezusa, przynosząc przesłanie pokoju i miłości.
Tekst kolędy:
Cicha noc święta noc
Pokój niesie ludziom wszem
A u żłóbka Matka Święta
Czuwa sama uśmiechnięta
Nad dzieciątka snem
Nad dzieciątka snem
Cicha noc święta noc
Pastuszkowie od swych trzód
Biegną wielce zadziwieni
Za anielskim głosem pieni
Gdzie się spełnił cud
Gdzie się spełnił cud
Cicha noc święta noc
Narodzony Boży Syn
Pan Wielkiego majestatu
Niesie dziś całemu światu
Odkupienie win
Odkupienie win
Cicha noc święta noc
Cicha noc święta noc
2. „Bóg się rodzi”
Majestatyczna kolęda, która w potężny sposób opowiada o wielkości wydarzenia, jakim są narodziny Zbawiciela. Jej słowa i melodia wprowadzają w nastrój zadumy i refleksji nad sensem Bożego Narodzenia.
Tekst kolędy:
Bóg się rodzi, moc truchleje,
Pan niebiosów obnażony;
Ogień krzepnie, blask ciemnieje,
Ma granice nieskończony.
Wzgardzony okryty chwałą,
Śmiertelny Król nad wiekami;
A Słowo Ciałem się stało
I mieszkało między nami
Cóż masz, niebo nad ziemiany?
Bóg porzucił szczęście Swoje
Wszedł między lud ukochany,
Dzieląc z nim trudy i znoje;
Nie mało cierpiał, nie mało,
Żeśmy byli winni sami,
A Słowo Ciałem się stało
I mieszkało między nami.
W nędznej szopie urodzony,
Żłób mu za kolebkę dano?
Cóż jest, czym był otoczony?
Bydło, pasterze i siano.
Ubodzy, was to spotkało
Witać Go przed bogaczami,
A Słowo Ciałem się stało
i mieszkało między nami.
Potem i Króle widziani
Cisną się między prostotą,
Niosąc dary Panu w dani:
Mirrę, kadzidło i złoto;
Bóstwo to razem zmieszało
Z wieśniaczymi ofiarami;
A Słowo Ciałem się stało
i mieszkało między nami.
Podnieś rękę, Boże Dziecię!
Błogosław Ojczyznę miłą,
W dobrych radach, w dobrym bycie
Wspieraj jej siłę swą siłą.
Dom nasz i majętność całą,
I wszystkie wioski z miastami!
A Słowo Ciałem się stało
i mieszkało między nami.
3. „Lulajże, Jezuniu”
Kolęda pełna czułości i matczynej miłości, śpiewana z perspektywy Maryi, kołyszącej nowo narodzone Dziecię. Jej delikatna melodia i słowa wprowadzają w stan głębokiego wzruszenia i spokoju.
Tekst kolędy:
Lulajże, Jezuniu, moja perełko,
lulaj ulubione me pieścidełko.
Lulajże, Jezuniu, lulajże, lulaj!
A Ty Go, Matulu w płaczu utulaj.
Zamknijże znużone płaczem powieczki,
utulże zemdlone łkaniem usteczki.
Lulajże, Jezuniu, lulajże, lulaj!
A Ty Go, Matulu, w płaczu utulaj.
Dam ja Jezusowi słodkich jagódek,
pójdę z Nim w Mamuli serca ogródek.
Lulajże, Jezuniu...
Dam ja Jezusowi z chlebem masełka,
włożę ja kukiełkę w Jego jasełka.
Lulajże, Jezuniu...
Lulajże, piękniuchny mój aniołeczku,
Lulajże, wdzięczniuchny świata kwiateczku.
Lulajże, Jezuniu...
Lulajże, różyczko najozdobniejsza,
Lulajże, lilijko najprzyjemniejsza.
Lulajże, Jezuniu...
Dam ja ci słodkiego, Jezu, cukierku,
rodzynków, migdałów, co mam w pudełku.
Lulajże, Jezuniu...
Lulajże, przyjemna oczom gwiazdeczko,
lulajże, najczystsze świata słoneczko.
Lulajże, Jezuniu...
Dam ja, Maleńkiemu, piękne jabłuszko,
Matki ukochanej dam Mu serduszko.
Lulajże, Jezuniu...
Cyt, cyt, cyt, zasypia małe Dzieciątko,
oto już zasnęło niby kurczątko.
Lulajże, Jezuniu...
Cyt, cyt, cyt, wszyscy się spać zabierajcie,
mojego Dzieciątka nie przebudzajcie.
Lulajże, Jezuniu...
4. „Przybieżeli do Betlejem pasterze”
Radosna i żywiołowa kolęda, która opowiada o pasterzach spieszących do Betlejem, by zobaczyć nowo narodzonego Mesjasza. Jej tempo i radosny przekaz idealnie oddają atmosferę świętowania.
Tekst kolędy:
Przybieżeli do Betlejem pasterze,
Grając skocznie Dzieciąteczku na lirze.
Chwała na wysokości, chwała na wysokości,
A pokój na ziemi.
Oddawali swe ukłony w pokorze
Tobie z serca ochotnego, o Boże!
Chwała na wysokości...
Anioł Pański sam ogłosił te dziwy,
Których oni nie słyszeli, jak żywi.
Chwała na wysokości...
Dziwili się napowietrznej muzyce
i myśleli, co to będzie za Dziecię?
Chwała na wysokości...
Oto mu się wół i osioł kłaniają,
Trzej królowie podarunki oddają.
Chwała na wysokości...
I anieli gromadami pilnują
Panna czysta wraz z Józefem piastują
Chwała na wysokości...
Poznali Go Mesjaszem być prawym
Narodzonym dzisiaj Panem łaskawym
Chwała na wysokości...
My go także Bogiem, Zbawcą już znamy
I z całego serca wszyscy kochamy
Chwała na wysokości...
5. „Wśród nocnej ciszy”
Kolęda, która swoim spokojem i pięknem wprowadza w atmosferę tajemnicy Bożego Narodzenia. Opowiada o aniołach, którzy zwiastują pasterzom narodziny Zbawiciela, niosąc przesłanie nadziei.
Tekst kolędy:
Wśród nocnej ciszy głos się rozchodzi:
wstańcie, pasterze, Bóg się nam rodzi;
czym prędzej się wybierajcie,
do Betlejem pospieszajcie
przywitać Pana.
Poszli, znaleźli Dzieciątko w żłobie
z wszystkimi znaki danymi sobie;
jako Bogu cześć Mu dali,
a witając zawołali
z wielkiej radości.
Ach, witaj, Zbawco, z dawna żądany,
cztery tysiące lat wyglądany!
Na Ciebie, króle, prorocy
czekali, a Tyś tej nocy
nam się objawił.
I my czekamy na Ciebie, Pana,
a skoro przyjdziesz na głos kapłana,
padniemy na twarz przed Tobą,
wierząc, żeś jest pod osobą
chleba i wina.
Kolędy – dziedzictwo, które łączy
Kolędy są nie tylko piękną tradycją, ale także dziedzictwem kulturowym, które przekracza granice pokoleń i łączy ludzi niezależnie od wieku czy przekonań. Śpiewając je, przypominamy sobie o prawdziwym znaczeniu świąt Bożego Narodzenia, o potrzebie miłości, pokoju i wzajemnego zrozumienia. W tych niezwykłych pieśniach kryje się magia, która sprawia, że każde Boże Narodzenie jest wyjątkowe i niepowtarzalne, a wspólne śpiewanie kolęd przy choince staje się jednym z najcenniejszych wspomnień, które zachowujemy na całe życie.